DE ERGSTE 'TURK' WAS NOTA BENE
'EEN HOLLANDER'..!
EN ZALİM TÜRK KESİNLİKLE BİR HOLLANDALIYDI
1625'de 60 kadar Hollandalı Kaptan müslüman olup Osmanlı Korsanları'na katılarak bu sularda yelken açmaya başladılar.
Bunların en ünlülerinden ;
Murat Reis'in eski adı Haarlemli Jan Janszoon/Janszen,
Süleyman Reis'in eski adı Rotterdamlı Jacob de Hoereward ve yine
Süleyman Reis adını alan Veenboer isimli Hollandalı bir müslüman korsan ; 1620'de bir hristiyan gemisine saldırırken ölmüştür.
Simon de Danser : 1577-1611 Hollanda De Danser van Algiers
Denizci ve tüccar olarak çalışmaya başlayan Simon ,Akdeniz’de Fransa ve İspanya kıyılarında ticaret yapıyordu. Kendisine verilen istimlak etme belgesi ile bir çok İngiliz ve İspanyol gemilerini yağmaladı.
Korsan olmadan önce almış olduğu “De Danser” lakabı her seferden sonra eve döndüğü için verildi. “Rondedans”
Kuzey Afrikadaki yağmalamalardan sonra Müslüman olması teklif edilse dahi o dinini değiştirmedi ve bu yüzden de Dali Kaptan…”Deli Kaptan” , ”Şeytan Kaptan” olarak anıldı.
Dali Capitein –Johan De Moor tarafından çizgi roman olarak hayata geçirilmiştir….Bob De Moor ise, Johan De Moor’un babası, “Kuifje”/TenTen” in babasıdır
Veenboer nam-ı diğer Süleyman Reis ( doğum Hoorn -ölüm 1620 İspanya) , Simon de Danser’ın yanına günlük tutmak için girmişti, lakin zamanla mesleği öğrendi ve korsanlığa geçiş yaptı.
Jan Janszoon’da (Murat Reis) Süleyman Reis’in (Veenboer) yanında korsanlık yaparak tarihe , “En zalim Türk” olarak geçti.
MURAT REİS yada JAN JANSZOON (JANSZEN) VE
OĞLU ANTHONY VAN SALEE
1575 Jan Janszoon Harlem'de doğdu.
1605 korsan olarak La Rochelle’den yelken açıyor.
1607 Oğlu Anthony Jansen Van Salee Cartagena/İspanya 'da doğdu.
1618 Jan Janszoon Lanzarote/Kanarya Adalarını ele geçirdi.
1618 Mağrib korsanlarınca esir alınır ve Cezayir'e getirildi.
1618 Cezayir’de müslüman olur, Akdeniz’in hakimiyeti Osmanlıların elinde olduğu için ve müslümanlara Türk denildiği için Türk Akıncı Murat Reis olarak anıldı.
1618 Osmanlı tebaasına bağlı Süleyman Reis olarak bilinen Van Veenboer'un (o da Hollandalı devşirme) sancağı altında korsanlık yaptı.
1619 Jan Janszoon Fas'ın Sale (Rabat'ın kuzeyi) kasabasına yerleşti.
1619 Salé, bağımsızlığını ilan etti. Korsan kasabasına dönüştü.
1619 Jan Janszoon Korsanların Amirali ve Sale’nin Başkanı olarak seçildi.
1626 İspanyol gemilerini zaptetti.Hollandada sattı.
1627 Cezayir’e korsanlık merkezini taşır.
1627 Reykjavik/İzlanda’ya saldırır. Cezayir’e köleler ile döner.
1629 Oğulları Abraham ve Anthony’i Hollanda’ya gönderir.Anthony Grietje Reyniers ile evlenir.
1631 Baltimore/İrlanda’ya saldırır.
1635 Jan Janszoon Malta Şovalyeleri tarafından yakalanır.
1639 Anthony Van Salee ve karısı Grietje NEW AMSTERDAM’a gider.
1640 Jan Janszoon Malta’dan kaçar.
1641 Jan Janszoon ölür.
Meşhur Baltimore baskını
Murat Reis (Jan Janszoon) ve arkadaşlarının, İrlanda baskınıyla aynı sene gerçekleştirdikleri İrlanda County Cork’ta bulunan ‘Baltimore’ kasabasını yağmalamaları, bugün dahi İrlandalı tarihçilerin önem verdiği olaylardan biri olarak gösterilir. Peter Lamborn Wilson’ın ’Korsan Ütopyaları’ adlı kitabında, meşhur Baltimore baskını şöyle anlatılıyor: ‘İki gemi Baltimore limanının girişi yakınlarına demir attığında gece yeni çökmekteydi. Günlerden pazardı, akşam saat 10 olmuştu. İnsanların çoğu yatmamış olsa bile, evlerine gitmişti. Türk gemileri sahilden fark edilmedi.
Murat Reis’in keşif ekibi, Baltimore’u yakından tanıyan esir İngiliz kaptanı John Fawlett’in yardımıyla, gürültü çıkarmaması için uçlarına bez sarılı küreklere asılarak sessizce ilerleyerek kıyıya çıktı. Korsanlar için her şeyden önemlisi, hızlı davranmaktı. Sabaha karşı saat 2’de büyük bir baskın grubu, iki gemiden kayıklara doluştu. Huzurlu yaz gecesi, aniden kopan gürültü, yangın ve kargaşayla bölündü. Çok az kan döküldü. Çünkü ölü bedenlerin korsanlar için hiçbir değeri yoktu. Esirler kayıklarla gemilere taşındıktan sonra, Murat Reis, köyün ana kesimine saldırmaya karar verdi. Çığlıklar içerisinde evlerini boşaltan insanlar hemen kıskıvrak yakalandı.
Korsanlar, kayıklara atlayıp ayrıldılar. Cezayir’e varan Baltimore’lu esirleri kayda geçiren James Frizell, kaçırılan sayısını, 89 kadın ve çocuk ile 20 erkek olarak vermektedir. 20 Haziran 1631 günü, Cezayir’e 109 esirin kaderi, açık pazarlarda sergilenerek yeni sahiplerine teslim edilmek oldu.
***
Anthony Janszen Van Salee , Hollandalı bir devşirme olan Jan Janszoon ya da nam-ı değer Murat Reis’in oğludur. Birkaç kaynakta Faslı ,Cezayirli, Hollandalı denilse de, kendisi ele geçirildikten sonra Müslümanlığı kabul ederek ,Osmanlı tebaasına geçmiş ve Osmanlı adına denizlerde Korsanlık/Reislik yapmıştır.
Anthony babası ile denizlerde çalışmış, Salee-Fas’ta ve Cartagena- İspanya’da yaşamış, babası öldükten sonra , 1630 yılında Amerika kıtasına giderek (New Amsterdam) New York’a yerleşmiştir ve Amerika'da Anthony Van Salee “Anthony the Turk” olarak anılmıştır.
Kuzey Afrika kıyıları Osmanlı hakimiyetinde idi ve orada bulunan tüm Müslümanlara “Türk” deniliyordu ve Anthony de buralardan geliyordu. Aynı zamanda Anthony’ın annesi bir Faslı olduğundan , bir melez olarak koyu ten rengine sahipti. Lakin kendisi hiçbir zaman ne “Faslı” olduğunu ne de Müslüman olduğunu dile getirirdi. Çünkü Faslı demek korsan demekti.
Manhattan da çiftçilik dahil her türlü iş yapmıştır. İşini ve mal varlığını büyüterek, birçok nüfuzlu insanları da yanına çekmiştir. Gravesend ve New Utrecht olarak anılan yerleri satın aldı. İngilizlerle Hollandalıların arası Avrupa da açık olduğu gibi New Amsterdam da da Hollandalılar ile İngilizler arasında çekişmeler yaşandı. 1652 yılında Kızılderililerden büyük bir toprak parçası satın alan Batı Hindistan şirketi ile sürtüşme yaşadı. Arazileri daha önce kendisinin satın aldığını söyleyerek onları mahkemeye verdi. Lakin mahkeme arazileri paylaştırdı. Bir ara yetkililere olan borcunu ödemediği için New Amsterdam’dan sürüldü. Daha sonra özür ve ödeme ile geri geldi. Çok varlıklı bir şekilde 1677 de öldü.
Kendisine ait olan Arapça bir Kur’an mirasçıları tarafından satıldı ve gelecek nesil de Hıristiyan olarak yaşamaya devam etti. Soyundan gelenler vali, piskopos, ABD başkan yardımcısı ve Temsilciler Meclisinde görev aldı.
SB