Kadın Doğumcu, Jinekolog ve Çocuk Hekimi
Menander ve Phoebe nin oğlu olarak MS. 98 Efes'te doğmuş ve eğitimini tamamladıktan sonra Alexandria , Roma ve Efes’te çalışmıştır. (Trajanus-Hadrianus dönemi). O dönemlerde yaygın olan bir cilt hastalığı yüzünden MS. 138 de öldüğü sanılmaktadır. Hayatı ile ilgili fazla bir şey bilmesekte , yazdığı 4 ciltlik kitaplarından birçoğu günümüze kadar gelmiştir. “Methodic School” öğretisinin de en ünlü temsilcisiydi.
“Ebelik ve Kadın Hastalıkları” kitabında doğum kontrolü ve doğum teknikleri ile ters doğum; MS 2 yy'da yazıldığı halde ,15 yy'da daha yeni yeni uygulanmaya başlanmıştı. Raşitizm hastalığının belirtilerini anlatmış , sinir bozukları ile ilgili önerilerde bulunmuştur. Bu öneriler günümüzde psikoterapide kullanılmaktadır.
1838 de ve 1882 de ,(6.yy.Latince çevirisini kazandıran Caelius Aurelianus'tur) basılan “Kırıklar, belirtileri ve Bandajlar” ; Akut ve Kronik Hastalıklar” birkaç önemli eserleridir.
Şimdiye dek bulunmuş en eski yazıt olan Eber (MÖ.1550-1500) yazıtlarından anlaşıldığı üzere, "Doğum kontrol ve Kürtaj" ilk kez Mısır da tatbik edilmiştir. Kadınlara özel reçeteler ile hamileliğini bitirmek isteyen (düşük) ya da hamile kalmak istemeyenlere bitkisel reçeteler hazırlanırdı. Önerilen doğum kontrolleri işe yaramadığı zamanda da , kadın kendi bedeni üzerinde hakimiyet sahibi ise, kürtaj/düşük kaçınılmazdı. (Köleler sadece sahibinin izniyle yaptırabilirdi.)
Pers imparatorluğunda da kürtaj biliniyordu, fakat hunharca yapılan kürtajlarda kişi cezalandırılıyordu. Kürtaj, Yunan ve Roma imparatorluklarında da denendi ve yasak değildi. Bir çok yazıtlarda “…vicdan azabı duyulmamıştır, başarı ile sonuçlanmıştır..” cümlelerine rastlanır. Lakin, Yunan ve Roma “doğmamışın” bile korunması görüşünü savunuyordu. Bazı yerlerde uygulanması gereken bir prosedür ise ,babanın kutsallığı bozulacağından, izni alınırdı.
Doğum ilgi çekiciydi, bir çok komplikasyonlar yaşanıyordu, hem anne hem de bebek tehlikeye girebiliyordu. Bütün bunların cevabını arayan Soranos aslında kürtaja karşıydı. Efes’te kürtaj yasal bile olsa, sadece annenin hayatı tehlikede ise kürtaja yanaşıyordu.
Spekulum, uterus sondası, sefalotribe, embryo çengeli... gibi aletleri tarif etmiştir.
Soranos aynı zamanda Tıbbın Babası Hipokrates ‘in (MÖ. 460-370) bilinen ilk biyografisini de yazmıştır.
Yunanistan’da ‘Soranos Dostluk Ödülü’, Efesli Soranos adına iki yılda bir veriliyor. Türkiye’den bu ödülü almış kişiler;
1995- İhsan Doğramacı
1999- Erdal İnönü
2002- Doç.Dr. C.Narter (Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı-Deneysel fetal cerrahi sunumu.İst.)
2005- Zülfü Livanelli
EKLER:
Die Gynakologie des Soranus von Ephesus - Almanca e-kitap
Die Gynakologie des Soranus von Ephesus - Almanca e-kitap
Klinischer Vortrage
SB
***
