...Şehirlerde ve köylerde , Türklerle uzun yüzyıllar beraber yaşama, Osmanlı devletinin kanun ve altyapı kurumlarının etkisi, ve nihayet Osmanlı yüksek kültürünün bir prestij-kültür olarak takildi, Balkan yerli halkı arasında kültürleşmenin başlıca yollarını oluşturmuştur.
W.Hasluck, Hıristiyan ve İslam halk inanışları ve adetlerinin her iki toplum üyelerince ne kadar geniş ölçüde paylaşıldığını göstermiştir. Bunda, Bektaşilik gibi halk dini tarikatlarının eklektizmi önemli rol oynamıştır.
Öbür yandan, Rumeli Türkleri, Balkan yerli halklarından tarım, günlük hayat ve sanatlarda birçok kültür unsurları almışlar, böylece zamanla Rumeli'li ile Anadolu'lu arasında bir kere kültür farklılığı ortaya çıkmıştır.
Fakat Balkanlar'da ve Avrupa'da bilmezlikten gelinen başka bir gerçek, 19. ve 20. yüzyılda Rus istilaları ve yeni milli Balkan devletlerinin baskı ve hatta etnik arındırma hareketleriyle Müslümanların ortadan kaldırılması girişimleridir.
Bunun sonucu yüzbinlerce Müslüman ya soykırımına kurban gitmiş, yahut Türkiye'ye muhacir olarak kaçmak zorunda kalmıştır.
Yaklaşık ikiyüz yıldır süregelen ve son korkunç tekrarına, Bulgaristan ve Bosna da tanık olduğumuz dramın belgelerini Bilal Şimşir yayınlamış bulunmaktadır.
Balkanlar'da beşyüz yıldır yurd tutmuş Türklerin, ve Müslümanların soykırımı karşısında, Batı Hıristiyan dünyasının tasvib derecesine varan kayıtsızlığı insanlık tarihi için bir lekedir.
"Çadırları ile geldiler, çadırlarını toplayıp gidiyorlar" lafı 21. yüzyılda bir Avrupalı devlet adamının ağzından çıkmıştır.*
(* 1911 tarihli ency.Britannica: The five centuries of Turkish rule (1396-1878) form a dark epoch in Bulgarian history. The invaders carried fire and sword through the lands, towns, villages and monasteries were sacked and destroyed and whole districts were converted into desolate wastes."
Anadili Slavca, Arnavutça, Yunanca olan türkçe konuşmayan toplulukların İslamlaşmış yerli Hıristiyan halktan oldukları genellikle ileri sürülür. Fakat bugün bu insanları Müslüman diye cezalandırmak, Ortaçağlardaki Haçlı soykırımlarını hatırlatan çağdışı bir davranıştır.
1870'de Bosna-Hersek'te çoğunluk olan Osmanlılar böyle bir şey yapmamışlardır.
Osmanlı dönemind İslamiyeti kitle halinde kabul eden yerli halk, en çok Balkanlar'ın batı kısmında, Arnavutluk, Kosova ve Bosna'da bulunur. Rodop dağlık bölgesinde Pomaklar da bu grup içindedir.
Buna karşı, Balkanların doğu bölümündeki Müslümanların ana dili Türkçedir. Onlar Anadolu'lu Türklerdir.
Prof.Dr.Halil İnalcık
detaylı pdf
//
