Koç - Koyun Heykelli Mezar Taşları
Koç koyun-heykelleri ile balbalların kadim Türklere ait bir gelenek olduğunu Altaylar'daki koç-koyun ve balbal heykelleri konusundaki çalışmalarıyla tanınan Borisenko ve Khudhakov, tarafından "Sibirya Sempozyumu'"nda "Sibirya'da Eski Eserler" adlı bildiride şöyle ifade edilmiştir.:
"İnsan ve hayvanların (koç,koyun,aslan,at) taştan yontulmuş heykelleri eski Türklerin ana eserlerindendir.
Bunun gibi anıtlar ilk defa 1722'de D.G.Messerschmidt ve F.I.Strahlenberg tarafından Minusinsk bölgesinde bulunmuştur. Ayrıca Strahlenberg bunların Minusinsk Tatarların kültü olduğunu ifade eder.
Çin kaynakları da koç, koyun, at ve insan heykellerini MÖ.1000 ila MS.1000 yılları arasında tarihlendirerek bu eserlerin eski Türklere ait olduğunu belirtirler."
Dr. Mustafa Aksoy.
 |
| SUMER MÖ.2200-2000 |
 |
| Koç Başı - SUMER MÖ.3500-3100 Metropolitan Müzesi |
 |
| KUDÜS |
 |
| KUDÜS |
IN THE EARLY TIMES PALESTINE WAS NOT SEMITIC BUT TURANIAN
What disturbed me, as it had done others, was the necessity of accounting for the supposed influence of various populations, particularly of the Semitic population in Palestine.
In various papers these names in Palestine were proved to be identical with those in Asia Minor, Greece, Italy and Spain.
The clear evidence of Genesis is that the early population of Palestine was not Semitic but TURANİAN, and as we have lately found, allied to the populations of Khita class in the regions already cited...
 |
| FRİG DÖNEMİ - ALACAHÖYÜK MÜZESİ |
 |
| GORDİON / FRİG DÖNEMİ (İSKİTLERİN BİR KOLUDUR) |
 |
| BAYBURT KOÇ HEYKEL |
Bayburt , inşaat kazısından çalınan Koç Başlı Mezar Taşı, kaybolduğundan ölçüleri alınamamıştır. Eser 15-16. yüzyıllara aittir. Bu tür eserler Akkoyunlu ve Karakoyunlu döneminde mezar taşı olarak yapılmışlardır. Taştan yapılan eserin bacakları bitişik olup ön bacaklarının üzerinde kabartma şeklinde asılı kandil motifi bulunmaktadır. Baş kısmı kırıktır.
 |
| KOÇ BAŞLI PARA MÖ. 6.YY - Auriol Hazinesinden |
 |
| KOÇ BAŞLI PARA MÖ.470-460 Auriol Hazinesinden |
 |
| IĞDIR |
 |
| Myeongneung / KORE |
 |
| MUŞ |
 |
| HAKASYA TÜRKLERİ - Okunevskaya kültürü MÖ.2BİN Minusinsk bozkırları |
 |
| HAKASYA TÜRKLERİ - Okunevskaya kültürü MÖ.2BİN Minusinsk bozkırları |
 |
| İSKİT VEYA MEDLER DÖNEMİ MÖ.7.6.YY-Reza Abbasi Museum Tehran, Iran |
 |
| VAN |
 |
| VAN |
 |
| HİTİT , MÖ.2BİN |
TÜRKÇE-ETİCE-HURRİCE ARASINDAKİ BAĞLAR ÜZERİNDE YENİ ARAŞTIRMALAR
Dr. MUSTAFA SELÇUK AR
 |
| ÇİN TÜRK KURGANLARI/PİRAMİDLERİ VE KOÇ AT VE BALBAL/TAŞBABA |
 |
| ÇİN - Museum of Beijing |
Anadolu’da Koç Heykelli Mezar Taşlarının Tarihi
Koç heykelli mezar taşları, Anadolu’da ilk defa 7. yüzyılda görülmeye başlanmıştır. 7. yüzyılda Ermeni tarihçi Moisey Kagankatvasî** tarafından yazılan “Ağvan Tarihi” adlı kaynakta Doğu Anadolu ve Azerbaycan arazisinde yurt tutmuş topluluklar şu şekilde anlatılmaktadır:
“Bu topluluklar uzun saçlı, mahir ok atan kimseler olup, taştan koç, at vb. heykeller yontmakta usta idiler. En büyük ilahlarına Han Tanrı derler”
Görüldüğü üzere yukarıda sayılan bütün hususiyetler, Türklere âit olan özelliklerdir. Söz konusu kaynakta sözü edilen Türk boyu, tarafımızdan yapılan araştırmada Sabir Türkleri olarak tahmin edilmiştir. Bu topluluğu Hazar Türklerinden görenler de vardır.
Bu mezar taşlarının 7. yüzyılda yani daha İslâmiyet’in bölgede yayılmadığı dönemlerden itibaren üretilmeye başladığı düşünülürse bunların bir kısmının üzerinde Hıristiyanlığı sembolize edilen işaretlerin bulunması son derece doğal karşılanmalıdır.
Sabir Türklerinden sonra bölgede yerleşen ve koç heykelli mezar taşı yontan bir diğer Türk boyu Arap tarihçilerinin Kıpçak dediği Kuman Türkleri olmuştur. Kıpçaklar Anadolu’ya 3 göçle yerleşmişlerdir. Birincisinde 10. yüzyılda Bizans devleti tarafından Arap akınlarına karşı sınır boylarına yerleştirildiler. İkincisi 1118-1195 yılları arasında oldu. Ortodoks mezhebini benimseyen Kuman Türkleri, önce Gürcistan’da yoğunlaştılar, ardından Kür ve Çoruh boylarına ve Çıldır gölü çevresine yerleştiler. Buradan da daha güneye Doğu Anadolu’nun kuzeyi ile Karadeniz’in güneydoğu kıyılarına indikleri anlaşılmaktadır. Çünkü bölgede hâlâ koç heykelli mezar taşlarına “Kıpçak mezarı” ya da “Kuman mezarı” denilmektedir. Üçüncü Kıpçak göçü ise 1239-1240 yılları arasında Trabzon’a oldu. Trabzon krallarının en sekçin birliklerini savaşçı Kıpçak Türkleri teşkil ediyordu.
Kıpçaklardan sonra Oğuz Türkleri, Anadolu’ya adeta akın etmeye başladılar. Bilhassa Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da hâkimiyet kuran Karakoyunlu ve Akkoyunlu Türkmen devletlerinin etkisi büyük oldu. Bugün Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Akkoyunlu Devleti’nin mührü açık şekilde görülmektedir. Bölgedeki birçok tarihî eser Akkoyunlu döneminden kalmadır. Bölgede bulunan koç heykelli mezar taşlarının Karakoyunlu ve Akkoyunlu Türkmen devletlerinden kaldığına dair genel bir kanı da bulunmaktadır.
Yapılan araştırmalarda Anadolu’muzun birçok yerinde koç heykelli mezar taşlarına rastlanmıştır. Şimdiye kadar yapılan araştırmalar sonucunda Tunceli, Erzincan, Erzurum, Sivas, Bingöl, Diyarbakır, Malatya, Muş, Erciş (Van), Bitlis, Ağrı, Kars, Iğdır, Reşadiye (Tokat), Akşehir (Konya), Afyonkarahisar, Artvin, Rize, Yüksekova (Hakkâri) ve Bayburt illerinde koç heykelli mezar taşları tespit edilmiştir. Ancak koç heykelli mezar taşları, genel olarak Iğdır-Erzincan ile Van-Rize arasında yoğunlaşmakta, en çok bulunduğu yer ise Tunceli olarak karşımıza çıkmaktadır.
.
Toplumların geçiş dönemleri doğum, evlilik ve ölüm olmak üzere 3 başlık altında incelenmektedir. Bütün toplumların kültürel yaşamında geçiş dönemleri, renkli törenlere sahne olmakta, her toplulukta değişik maddî kültür unsurları üretilmektedir.
Zazaca konuşan Alevîlerde de, bu geçiş dönemleri ile ilgili birçok tören ve maddî kültür unsurları bulunmaktadır. Bu yazıda başta Tunceli olmak üzere Erzincan, Erzurum, Muş ve Bingöl illerinde yaşayan ve Zazaca konuşan Alevî topluluklarında görülen koç, koyun, dağ keçisi ve at heykelli mezar taşları incelenmiştir.
Ali Rıza ÖZDEMİR
Zazaca Konuşan Alevîlerde Koç Heykelli Mezar Taşları makalesinden LİNK
** ek bilgi Elesger Siyabov Bey'den geldi. "Moisey Kagankatvatsi ermeni deyildi,Azerbaycanin guzey kisminin böyük bir erazisini ehate eden bir cografiyada uzun yillar var olmus ve kökenin esasen hristiyan türklerin olusturdugu Alban ve ya Agvan devletinin tarihini yazmis orta cag tarihcisi idi,sadece onun yazdigi Alban tarihi eseri orijinali kayb olmus bizim günümüze o eserin ermeni diline tercüme olunmus varianti gelib catmisdir."
Ve bölücüler Koç taşlarına bizim diyor!
Eğer sizinse Türksünüz,
Ama bölücülük yapmak istiyorsanız, bilinki o kültür size ait değil !
SB.
BİR KİTAP
" DAŞBABA" - Prof.Dr.FİRUDİN AĞASIOĞLU
 |
| TAŞ AT Kyūshū /JAPONYA |
 |
| TAŞ AT Tainan şehri / TAYVAN |
 |
| ALTAY OVALARINDA BİR TAŞBABA, AND KADEHİ İLE |
TÜRK KÜLTÜRÜ
